Η Lockheed Martin παρουσίασε το Vectis, ένα νέο μη επανδρωμένο αεροσκάφος (UAV) χαμηλής παρατηρησιμότητας που έχει σχεδιαστεί για να επιχειρεί αυτόνομα ή ως «loyal wingman» δίπλα στα μαχητικά F-35. Το πρόγραμμα αναπτύσσεται από τη θρυλική μονάδα Skunk Works και εντάσσεται στη φιλοσοφία των Collaborative Combat Aircraft (CCA), όπου επανδρωμένα και μη επανδρωμένα μέσα συνεργάζονται ως ενιαίο σύστημα στο πεδίο.

Τι είναι το Vectis

Το Vectis ανήκει στην κατηγορία των μεγάλων, επιχειρησιακά ικανών UAV (Group 5). Στόχος του είναι να λειτουργεί ως «πολλαπλασιαστής ισχύος» για τα μαχητικά, αναλαμβάνοντας ρόλους που αυξάνουν την επιβιωσιμότητα των πληρωμάτων και ενισχύουν την αποτελεσματικότητα της αποστολής. Θα μπορεί να πετά μπροστά από το σμήνος, να συλλέγει κρίσιμες πληροφορίες και —όταν απαιτείται— να φέρει όπλα ακριβείας.

Ρόλοι και αποστολές

• Αναγνώριση/ISTAR: συλλογή και διαβίβαση δεδομένων από αισθητήρες πολλαπλών φασμάτων για επίγνωση τακτικής κατάστασης.
• Ηλεκτρονικός πόλεμος: παρεμβολές, παραπλάνηση και καταστολή εχθρικών αισθητήρων/ραντάρ.
• Κρούση ακριβείας: μεταφορά κατευθυνόμενων πυρομαχικών για πληγές υψηλής αξίας στόχους.
• Συνοδεία και προστασία σμήνους: λειτουργία ως προωθημένος «ανιχνευτής» ή «ασπίδα» για τα F-35, μειώνοντας την έκθεση του επανδρωμένου αεροσκάφους.

Σχεδίαση & τεχνολογία

• Stealth αποτύπωμα: γεωμετρία και υλικά που μειώνουν δραστικά το ίχνος σε ραντάρ/IR, επιτρέποντας διείσδυση σε περιβάλλοντα με ισχυρή αεράμυνα.
• Ανοικτή αρχιτεκτονική: modular σχεδίαση για γρήγορη ενσωμάτωση νέων αισθητήρων, λογισμικού και όπλων, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε χρήστη.
• Συνεργατική αυτονομία: αλγόριθμοι που επιτρέπουν σε πολλαπλά Vectis να συνεργάζονται μεταξύ τους και με επανδρωμένα αεροσκάφη, μοιράζοντας αποστολές και στόχους.
• Ψηφιακή μηχανική/παραγωγή: χρήση digital twins και ταχείας πρωτοτυποποίησης για μείωση κόστους και χρόνου ανάπτυξης.

Επιδόσεις: το ζήτημα της ταχύτητας

Σε μερίδα δημοσιευμάτων γίνεται λόγος για υπερηχητικές επιδόσεις. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επίσημες τεχνικές λεπτομέρειες για το σύστημα πρόωσης ή τη μέγιστη ταχύτητα. Η Lockheed Martin εστιάζει στην επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και την επιβιωσιμότητα, υπονοώντας ότι η ταχύτητα —αν και σημαντική— δεν είναι το μόνο κριτήριο επιτυχίας για το συγκεκριμένο ρόλο.

Χρονοδιάγραμμα

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, το πρωτότυπο βρίσκεται υπό κατασκευή, με στόχο πρώτη πτήση μέσα στα επόμενα δύο χρόνια και σταδιακή ωρίμανση δυνατοτήτων μέσα στη δεκαετία. Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο ώστε να κλιμακωθεί παραγωγικά, εφόσον υπάρξουν παραγγελίες από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ και συμμαχικών χωρών.

Γιατί έχει σημασία

Η μετάβαση σε «οικογένεια συστημάτων» (manned–unmanned teaming) αλλάζει τα δεδομένα της αεροπορικής ισχύος. Τα drones-συνοδοί:

• μειώνουν τον κίνδυνο για τα πληρώματα επανδρωμένων,
• επεκτείνουν την εμβέλεια αισθητήρων και όπλων,
• επιτρέπουν οικονομικότερη κάλυψη αποστολών υψηλού ρίσκου,
• δυσκολεύουν την εχθρική άμυνα που πρέπει να αντιμετωπίσει πολλαπλές, δικτυωμένες πλατφόρμες.

Ο ανταγωνισμός

Το Vectis «μπαίνει» σε χώρο με έντονη κινητικότητα. Boeing, General Atomics, Anduril και Kratos αναπτύσσουν αντίστοιχες λύσεις loyal-wingman, καθώς η USAF και άλλοι χρήστες προσανατολίζονται σε μαζικότερη προμήθεια CCA την επόμενη περίοδο.

Τι μπορεί να σημαίνει για την Ευρώπη και την Ελλάδα

Για χώρες που επιχειρούν ή προμηθεύονται F-35, ένα ώριμο loyal-wingman προσφέρει κλιμάκωση δυνατοτήτων χωρίς αντίστοιχη αύξηση κόστους επανδρωμένων πλατφορμών. Παράλληλα, η ανοικτή αρχιτεκτονική αφήνει περιθώρια για τοπικές προσαρμογές αισθητήρων/οπλισμού και διαλειτουργικότητα με εθνικά δίκτυα C2. Για την Ελλάδα, όπου η ένταξη των F-35 βρίσκεται σε εξέλιξη, τέτοιες λύσεις θα μπορούσαν μεσο-μακροπρόθεσμα να ενισχύσουν την αποτρεπτική ικανότητα και την ευελιξία αποστολών σε περιβάλλον Ανατολικής Μεσογείου.