Πριν 2,5 χρόνια, δώδεκα ανώτεροι Γερμανοί αξιωματικοί κλείστηκαν σε μια στρατιωτική εγκατάσταση στο Βερολίνο. Η αποστολή τους; Να σχεδιάσουν πώς θα κινηθούν 800.000 στρατιώτες του ΝΑΤΟ προς την Ανατολή αν ξεσπάσει πόλεμος με τη Ρωσία.

Το αποτέλεσμα; Ένα απόρρητο έγγραφο 1.200 σελίδων που ονομάζεται Operation Plan Germany (OPLAN DEU) — το πρώτο πλήρες αμυντικό σχέδιο της Γερμανίας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Και σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, η υλοποίησή του είναι πολύ πιο περίπλοκη από όσο φαντάζεστε.

Γιατί όλα περνούν από τη Γερμανία

«Κοιτάξτε τον χάρτη», λέει ο Τιμ Στούχτεϊ από το Brandenburg Institute. «Με τις Άλπεις να αποτελούν φυσικό εμπόδιο, όποτε κι αν ξεκινούσε μια σύγκρουση, ο δρόμος όλων των ενισχύσεων του ΝΑΤΟ θα περνούσε από τη Γερμανία.»

Η γεωγραφία δεν αφήνει περιθώρια: αν γίνει πόλεμος, η Γερμανία γίνεται το ορμητήριο — ο κόμβος από όπου θα περάσουν στρατεύματα, όπλα, τρόφιμα, καύσιμα. Όλα.

Το OPLAN χαρτογραφεί λεπτομερώς κάθε λιμάνι, ποτάμι, σιδηρόδρομο και δρόμο που θα χρησιμοποιηθεί για να μετακινηθούν οι δυνάμεις. Προβλέπει πώς θα εφοδιάζονται καθ’ οδόν και πώς θα προστατεύονται από επιθέσεις.

Το πρόβλημα; Οι υποδομές είναι… χάλια

Εδώ αρχίζει το δράμα. Η Γερμανία ξέχασε τι σημαίνει «διττή χρήση υποδομών» — δηλαδή υποδομές που μπορούν να εξυπηρετήσουν τόσο πολίτες όσο και στρατό.

Τα νούμερα είναι ανησυχητικά:

• 20% των αυτοκινητοδρόμων χρειάζονται άμεση επισκευή
• Πάνω από 25% των γεφυρών είναι σε οριακή κατάσταση
• Τα λιμάνια της Βόρειας Θάλασσας χρειάζονται 15 δισ. ευρώ αναβάθμιση

Στον Ψυχρό Πόλεμο, οι αυτοκινητόδρομοι μπορούσαν να γίνουν αεροδιάδρομοι. Οι γέφυρες ήταν φτιαγμένες για άρματα μάχης. Το 2009 όμως, το Βερολίνο απέσυρε τις απαιτήσεις για υποδομές που υποστηρίζουν στρατιωτικά οχήματα.

Αποτέλεσμα; Σήραγγες και γέφυρες πολύ στενές ή αδύναμες για νηοπομπές.

Η γέφυρα που… μπλόκαρε το ΝΑΤΟ

Το 2024, μια σύγκρουση φορτηγίδας με γέφυρα στον ποταμό Hunte διέκοψε για εβδομάδες τις μοναδικές σιδηροδρομικές ροές πυρομαχικών προς την Ουκρανία.

Η Deutsche Bahn έφτιαξε προσωρινή γέφυρα σε δύο μήνες. Τον Ιούλιο, άλλο πλοίο την χτύπησε ξανά. Νέος μήνας διακοπής.

Γιατί τόσο χάος για μια γέφυρα; Γιατί ήταν η μοναδική σύνδεση προς το λιμάνι του Νόρντεναμ — τον μόνο τερματικό σταθμό στη Βόρεια Ευρώπη που είχε άδεια να χειρίζεται όλες τις αποστολές πυρομαχικών προς την Ουκρανία εκείνη την εποχή.

«Αυτό οδηγεί σε παρακάμψεις, καθυστερήσεις και θέτει σε κίνδυνο ζωές», δήλωσε ο Γιάννικ Χάρτμαν, ειδικός σε θέματα στρατιωτικής κινητικότητας.

Stress test στην πραγματικότητα

Αυτό το φθινόπωρο, η Rheinmetall έστησε σε δύο εβδομάδες μια προσωρινή «πόλη» για 500 στρατιώτες: κοιτώνες, κουζίνες, σταθμούς καυσίμων, επιτήρηση με drones, ένοπλη φρουρά.

Η άσκηση όμως αποκάλυψε αδυναμίες:

• Η «πόλη» δεν χωρούσε όλα τα οχήματα
• Τα οικόπεδα δεν ήταν ενιαία
• Παλαιότερη δοκιμή έδειξε ότι χρειάζεται νέο φανάρι σε συγκεκριμένη διασταύρωση για να μη «κολλάνε» στρατιωτικές φάλαγγες

«Φανταστείτε να χτίζετε μια μικρή πόλη από το τίποτα και να την αποσυναρμολογείτε σε λίγες μόνο μέρες», λέει ο Μαρκ Λέμερμαν της Rheinmetall.

Η νέα απειλή: δολιοφθορά και drones

Δεκάδες επιθέσεις — από εμπρησμούς έως βανδαλισμούς καλωδίων — έχουν στοχεύσει το σιδηροδρομικό σύστημα τα τελευταία χρόνια.

Τον Οκτώβριο, δικαστήριο του Μονάχου καταδίκασε άνδρα σε φυλάκιση για σχεδιασμό δολιοφθοράς στρατιωτικών εγκαταστάσεων για λογαριασμό της Ρωσίας.

Αυτή την εβδομάδα, η Πολωνία δήλωσε ότι η Ρωσία βρισκόταν πίσω από έκρηξη που κατέστρεψε σιδηροδρομικές γραμμές στα ανατολικά της χώρας.

«Αν η Γερμανία πρόκειται να γίνει ο κόμβος του ΝΑΤΟ, τότε ως εχθρός, θα ήθελα να στοχεύσω σε αυτό: να μπλοκάρω τα λιμάνια, να διακόψω την ηλεκτροδότηση, να διαταράξω τους σιδηροδρόμους», λέει ο Πολ Στρόμπελ της Quantum Systems.

Η γραφειοκρατία που σκοτώνει

Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια δεν είναι τεχνικό — είναι νομικό.

Η Quantum Systems, που κατασκευάζει drones επιτήρησης, έχει παραδώσει εκατοντάδες drones στη Μολδαβία και τη Ρουμανία. Χιλιάδες πετούν στην Ουκρανία καθημερινά.

Πόσα έχει πουλήσει στον γερμανικό στρατό; 14.

Ο λόγος; Απαρχαιωμένη νομοθεσία:

• Τα drones δεν μπορούν να πετούν πάνω από κατοικημένες περιοχές
• Πρέπει να έχουν φώτα θέσης — «που έχει νόημα για πολιτική χρήση, αλλά ακυρώνει τον σκοπό σε στρατιωτικό περιβάλλον»

«Πρέπει να ξαναμάθουμε ό,τι ξεχάσαμε», παραδέχτηκε ο Νιλς Σμιτ, αναπληρωτής υπουργός Άμυνας. «Πρέπει να φέρουμε πίσω ανθρώπους από τη συνταξιοδότηση για να μας πουν πώς το κάναμε τότε.»

Έχουν χρόνο;

Γερμανοί αξιωματούχοι θεωρούν πως η Ρωσία θα είναι έτοιμη και πρόθυμη να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ το 2029.

Ωστόσο, μια σειρά από περιστατικά — κατασκοπεία, δολιοφθορά, παραβιάσεις εναέριου χώρου — υποδηλώνουν ότι θα μπορούσε να ετοιμάζεται νωρίτερα.

Το Βερολίνο στοχεύει να δαπανήσει 166 δισ. ευρώ έως το 2029 σε υποδομές, με πάνω από 100 δισ. στους παραμελημένους σιδηροδρόμους.

Η Bundeswehr είναι αισιόδοξη: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι ξεκινήσαμε με λευκή σελίδα στις αρχές του 2023, είμαστε πολύ ευχαριστημένοι», λέει ένας αξιωματικός συν-συγγραφέας του OPLAN.

Όμως, όπως έδειξαν τα πρόσφατα stress tests, υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά.

Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν οι σχεδιαστές είναι ο χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους.