Η αποστείρωση είναι η διαδικασία πλήρους απομάκρυνσης ή καταστροφής όλων των παθογόνων λοιμωδών ή παρασιτικών μικροοργανισμών (μικροβιακά σπόρια) από όργανα ή συσκευές.
Τα σπόρια είναι μια ανθεκτική κυτταρική μορφή, η οποία σχηματίζεται από βακτήρια, μύκητες κλπ., προκειμένου να αντέξουν σε ακραίες συνθήκες (θερμότητα, ψύχος, έλλειψη νερού).
Τα σπόρια μπορεί να παραμείνουν βιώσιμα για δεκαετίες. Είναι αφυδατωμένα κύτταρα με ανθεκτικά τοιχώματα και χαμηλούς μεταβολικούς ρυθμούς και όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες ξαναγίνουν ευνοϊκές, “βλαστάνουν” δίνοντας το καθένα ένα μικρόβιο.
Η αποστείρωση γίνεται με μία σειρά μεθόδων, όπως:
-Ξηρή θερμότητα – Ειδικοί κλίβανοι με ζεστό αέρα
-Υγρή θερμότητα – Ειδικοί κλίβανοι με ατμό υπό πίεση
-Με χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας
Η αποστείρωση είναι απόλυτη και όχι σχετική έννοια, δεν μπορεί δηλαδή κάτι να είναι μερικώς αποστειρωμένο.
Απολύμανση
Η απολύμανση είναι η χρήση φυσικών, χημικών ή άλλων μέσων για την απομάκρυνση, αδρανοποίηση ή καταστροφή επιβλαβών μικροοργανισμών, δηλητηριωδών ή ραδιενεργών χημικών από άτομα, χώρους, επιφάνειες ή αντικείμενα.
Η απολύμανση διαφέρει από την αποστείρωση, ως προς το ότι καθιστά ένα άτομο ή αντικείμενο κατά ένα μεγάλο μέρος, και όχι πλήρως, ελεύθερο από μολυσματικούς παράγοντες.
Η απολύμανση των ανθρώπων που έχουν εκτεθεί σε επικίνδυνα υλικά πρέπει να γίνεται με μεθοδικό τρόπο. Αρχικά αφαιρούνται τα εργαλεία και τα εξωτερικά γάντια. Στη συνέχεια, απομακρύνονται οι επιφανειακοί μολυσματικοί παράγοντες είτε με φύσημα είτε με πλύσιμο. Κατόπιν αφαιρείται κάθε υποστηρικτικό μέσο αναπνοής, ο προστατευτικός εξοπλισμός και τα ενδύματα με προσεκτικό πλύσιμο και στέγνωμα του δέρματος. Τέλος, το εκτεθειμένο άτομο πρέπει να παρακολουθείται ιατρικά έως ότου κριθεί ότι είναι ασφαλές. Με την απολύμανση δεν καταστρέφονται τα σπόρια. Εφαρμόζεται σε όργανα και συσκευές.
Και οι δύο όροι αναφέρονται σε εργαλεία ή συσκευές, όχι ζωντανούς ιστούς. Όταν γίνεται απολύμανση σε ζωντανούς ιστούς, το σωστό είναι να χρησιμοποιείται ο όρος αντισηψία.
