Παροδική σφαιρική αμνησία ή παροδικό επεισόδιο βραχυχρόνιας απώλειας της μνήμης (transient global amnesia) ονομάζεται το αιφνίδιο, παροδικό επεισόδιο απώλειας μνήμης που δεν οφείλεται σε συνήθη νευρολογικά αίτια, όπως η επιληψία ή το εγκεφαλικό.
Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, το άτομο δεν θυμάται καθόλου πρόσφατα γεγονότα, για παράδειγμα δεν γνωρίζει πού βρίσκεται και πώς βρέθηκε εκεί.
Αποτέλεσμα αυτού είναι το άτομο να κάνει ξανά και ξανά τις ίδιες ερωτήσεις επειδή δεν θυμάται τις απαντήσεις που πήρε. Μπορεί επίσης να μην θυμάται τι συνέβη την προηγούμενη ημέρα, τον προηγούμενο μήνα ή ένα χρόνο πριν εάν ερωτηθεί. Ωστόσο, το άτομο θυμάται ποιος/ποια είναι και αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα.
Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, η παροδική σφαιρική αμνησία είναι σπάνια και φαινομενικά ακίνδυνη. Τα επεισόδια είναι συνήθως μεμονωμένα και παροδικά. Μετά από ένα επεισόδιο, η μνήμη επανέρχεται πλήρως.
Βασικό σύμπτωμα της παροδικής σφαιρικής αμνησίας είναι η αδυναμία του ατόμου να σχηματίσει νέες αναμνήσεις και να θυμηθεί πολύ πρόσφατα γεγονότα. Μόλις επιβεβαιωθεί αυτό το σύμπτωμα, ο ειδικός θα πρέπει να αποκλείσει άλλες πιθανές αιτίες της αμνησίας.
Άλλες ενδείξεις που λαμβάνει υπ’ όψιν ο ειδικός είναι οι εξής:
– αιφνίδια απώλεια μνήμης που επιβεβαιώνεται από αυτόπτη μάρτυρα
– γνώση της ταυτότητας του προσώπου παρά την απώλεια μνήμης
– φυσιολογική γνωστική λειτουργία (ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίσει και να ονοματίσει αντικείμενα και να ακολουθήσει απλές εντολές)
– απουσία ενδείξεων για πιθανή βλάβη σε συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου (π.χ. παράλυση άκρων, ακούσιες κινήσεις ή δυσκολία/αδυναμία αναγνώρισης λέξεων)
Τέλος, η διάγνωση επιβεβαιώνεται με βάση τα παρακάτω:
– διάρκεια επεισοδίου μικρότερη από 24 ώρες
– σταδιακή αποκατάσταση της λειτουργίας της μνήμης
– απουσία συμπτωμάτων επιληπτικής κρίσης κατά το επεισόδιο
– απουσία ιστορικού επιληψίας
Μαζί με τα παραπάνω, σύνηθες χαρακτηριστικό της παροδικής σφαιρικής αμνησίας είναι οι επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις (π.χ. Πού βρίσκομαι; Τι κάνω εδώ;).
Τα βαθύτερα αίτια της παροδικής σφαιρικής αμνησίας παραμένουν άγνωστα. Φαίνεται όμως να υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των επεισοδίων και του ιστορικού ημικρανίας.
Έχει παρατηρηθεί ότι ένα επεισόδιο παροδικής σφαιρικής αμνησίας είναι πιο πιθανό να εκδηλωθεί έπειτα από:
– ξαφνική εμβύθιση σε πολύ κρύο ή πολύ ζεστό νερό
– πολύ έντονη σωματική άσκηση
– σεξουαλική επαφή
– διαδικασίες όπως αγγειογραφία ή ενδοσκόπηση
– ήπιο χτύπημα στο κεφάλι
– έντονη συναισθηματική φόρτιση, όπως μετά την ανακοίνωση μιας δυσάρεστης είδησης ή έναν τσακωμό
Οι μόνοι αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου για την παροδική σφαιρική αμνησία είναι η ηλικία (άνω των 50) και το ιστορικό ημικρανίας.
