Ο Αγιος Δημήτριος στην εικόνα του δε σκοτώνει το βάρβαρο παλαιστή Λυαίο (όπως εσφαλμένα έχει γραφτεί), αλλά τον πολεμοχαρή τσάρο των Βουλγάρων Ιωαννίτζη, που οι Βυζαντινοί τον αποκαλούσαν «Σκυλογιάννη», ενώ ήταν έτοιμος να επιτεθεί στη Θεσσαλονίκη το 1206 ή 7. Πώς όμως ένας άγιος εικονίζεται να σκοτώνει έναν άνθρωπο;
Λεπτομέρειες μας παρέχει αυτή η αναλυτική μελέτη για τη ζωή του αγίου Δημητρίου και την τιμή προς το πρόσωπό του στο πέρασμα των αιώνων.
Ο Σκυλογιάννης πέθανε από πλευρίτιδα, αλλά ο θάνατός του αποδόθηκε σε θεία δίκη. Σε ιστορικό κείμενο (Σταυράκιος) αναφέρεται όραμα, όπου ο άγιος εμφανίστηκε να ρίχνει το κοντάρι του στο σκληρό πολιορκητή, για να σώσει το λαό της πόλης του.
Δε σκότωσε λοιπόν με τα όπλα του ο άγιος το Σκυλογιάννη, αλλά ο θάνατός του από ασθένεια λίγο πριν χτυπήσει τη Θεσσαλονίκη αποδόθηκε σε θεία παρέμβαση, που σταμάτησε τους κατακτητικούς πολέμους του, με τη μεσιτεία του αγίου Δημητρίου προς το Θεό (συμβολικά, «τον κοντάρεψε»).
Το παράδοξο είναι ότι το βουλγαρικό έθνος τίμησε τρομερά τον άγιο, τον θεώρησε προστάτη του, εμψυχωτή του κατά την τουρκοκρατία, και μάλιστα βουλγαρική βιογραφία του αναφέρει, κάνοντας αναχρονισμό, πως ο πατέρας του ήταν Βούλγαρος.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για το πώς οι Βούλγαροι έβλεπαν το Σκυλογιάννη – τίμησαν και «βουλγαροποίησαν» (οικειοποιήθηκαν) τον άγιο που, κατά τους Βυζαντινούς, έβαλε τέρμα στη βασιλεία του δικού τους βασιλιά.
