Κατά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απείλησε έμμεσα για το ενδεχόμενο πυρηνικού πλήγματος εναντίον οποιουδήποτε παρενέβαινε στον πόλεμο.

Το πρακτορείο Reuters παρουσιάζει ορισμένα από τα βασικά ζητήματα που αφορούν την πιθανότητα -που θεωρείται απίθανη από πολλούς αναλυτές και δυτικούς διπλωμάτες – να χρησιμοποιήσει πράγματι πυρηνικά όπλα ο Πούτιν.

Τι έχει αναφέρει η Ρωσία για τα πυρηνικά όπλα στον πόλεμο της Ουκρανίας;

Στην ομιλία του κατά την οποία ανακοίνωνε την εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, ο Πούτιν προειδοποίησε ότι αν η Δύση επέμβει στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» όπως την αποκαλεί, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ως απάντηση.

«Όποιος και αν προσπαθήσει να σταθεί εμπόδιο στο δρόμο μας ή να δημιουργήσει απειλές για τη χώρα μας και το λαό μας, πρέπει να γνωρίζει ότι η Ρωσία θα απαντήσει αμέσως και οι συνέπειες θα είναι τέτοιες που δεν έχετε δει ποτέ σε ολόκληρη την ιστορία σας», είπε ο Πούτιν.

Τρεις ημέρες αργότερα, στις 27 Φεβρουαρίου, ο Πούτιν διέταξε τη στρατιωτική του διοίκηση να θέσει τις πυρηνικές αποτρεπτικές δυνάμεις της Ρωσίας σε κατάσταση υψηλού συναγερμού, επικαλούμενος τις επιθετικές, όπως τις χαρακτήρισε, δηλώσεις των ηγετών του ΝΑΤΟ και τις δυτικές οικονομικές κυρώσεις κατά της Μόσχας.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ένας βετεράνος διπλωμάτης, έχει επίσης μιλήσει για τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου, αν και δήλωσε ότι η Μόσχα κάνει τα πάντα για να αποτρέψει έναν τέτοιο πόλεμο.

«Δεν θα ήθελα να αυξήσω αυτούς τους κινδύνους. Πολλοί θα το ήθελαν αυτό.

»Ο κίνδυνος είναι σοβαρός, πραγματικός.

»Και δεν πρέπει να τον υποτιμήσουμε», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα, προκαλώντας το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών να χαρακτηρίσει τα σχόλιά του ως δείγμα «ανευθυνότητας».

Ενώ η Ουάσιγκτον δεν έχει δει ενέργειες που να υποδηλώνουν ότι οι ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις βρίσκονται σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού, εμπειρογνώμονες και δυτικοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν να μην αγνοηθούν αυτές οι δηλώσεις, δεδομένου του κινδύνου ο Πούτιν να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα αν αισθανθεί στριμωγμένος στην Ουκρανία ή αν το ΝΑΤΟ εισέλθει στον πόλεμο.

Τι έχει αναφέρει η Δύση για τις απειλές του Πούτιν;

Αμερικανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν γρήγορα τις δηλώσεις του Πούτιν ως κλιμάκωση της έντασης και εντελώς απαράδεκτες, ενώ ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ τις επέκρινε ως επιθετικές και ανεύθυνες.

Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι ξεκαθάρισαν επίσης αμέσως ότι δεν βλέπουν ενδείξεις ότι οι ρωσικές δυνάμεις είχαν αλλάξει την πυρηνική τους στάση και ο αμερικανικός στρατός ανέφερε ότι δεν βλέπει καμία ανάγκη να αλλάξει τη δική του στάση.

Στις 28 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είπε στους Αμερικανούς να μην ανησυχούν για έναν πυρηνικό πόλεμο με τη Ρωσία. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το αν οι πολίτες των ΗΠΑ θα πρέπει να ανησυχούν για την έναρξη πυρηνικού πολέμου, ο Μπάιντεν είπε «όχι».

Οι απειλές από τον Ρώσο πρόεδρο για ενδεχόμενη χρήση πυρηνικών όπλων «πρέπει να ληφθούν ακόμη πιο σοβαρά υπ’ όψιν σε περίοδο ενός θερμού πολέμου», δήλωσε και η υπουργός εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ, αναφερόμενη στην ανησυχία των πολιτών για τον κίνδυνο πυρηνικής σύγκρουσης.

«Μια πυρηνική δύναμη διεξάγει έναν βάναυσο επιθετικό πόλεμο στην πόρτα μας.

»Αν αυτό κάποιον δεν τον τρομάζει, τότε είτε λέει ψέματα είτε δεν έχει κατανοήσει την κατάσταση», δήλωσε η κυρία Μπέρμποκ σε συνέντευξή της στην έντυπη έκδοση του περιοδικού Der Spiegel που θα κυκλοφορήσει αύριο και εξέφρασε την κατανόησή της για την ανησυχία των πολιτών «μιας χώρας η οποία μπόρεσε για τόσο καιρό να ζήσει ειρηνικά».

Δεν είναι διαφορετικό για μένα, παραδέχθηκε η υπουργός και επισήμανε ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει παραβιάσει κάθε συμφωνία ή συνθήκη στην οποία είχαμε καταλήξει στην Ευρώπη προκειμένου να ζούμε σε ειρήνη.

Πόσο πιθανό είναι η Ρωσία να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα;

Η δήλωση του Μπάιντεν φάνηκε να αντικατοπτρίζει μια ευρέως διαδεδομένη άποψη μεταξύ Αμερικανών εμπειρογνωμόνων και Δυτικών αξιωματούχων ότι οι πιθανότητες η Ρωσία να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στον πόλεμο στην Ουκρανία είναι εξαιρετικά χαμηλές.

«Από το 1945, κάθε ηγέτης πυρηνικής δύναμης έχει απορρίψει τη χρήση πυρηνικών όπλων για εξαιρετικούς λόγους», ανέφερε ο Gideon Rose, πρώην εκδότης του περιοδικού Foreign Affairs.

«Ο Πούτιν δεν θα αποτελέσει εξαίρεση. Γνωρίζει ότι θα ακολουθήσουν αντίποινα και παγκόσμια κατακραυγή», πρόσθεσε.

Ο κύριος στόχος των απειλών της Ρωσίας για πυρηνικό πλήγμα φαίνεται να είναι να αποτρέψει την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ από την άμεση εμπλοκή στον πόλεμο, τονίζουν δυτικοί διπλωμάτες σύμφωνα με το Reuters.

«Δεν είναι αξιόπιστες οι απειλές», δήλωσε ένας δυτικός διπλωμάτης που όπως και άλλοι μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος. «Προσπαθεί να τρομάξει τη Δύση».

Πώς θα μπορούσε η Ρωσία να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα;

Ενώ δυτικές χώρες έχουν προμηθεύσει όπλα στην Ουκρανία μετά την εισβολή, ο Μπάιντεν δήλωσε πέρυσι ότι η αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία «δεν βρίσκεται στο τραπέζι».

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν επιθυμούν να εμπλακούν σε άμεσο πόλεμο με τη Ρωσία, πόσο μάλλον να κάνουν κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει μια πυρηνική ανταλλαγή.

Αν η Ρωσία χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, οι ειδικοί βλέπουν μια σειρά από πιθανότητες, από μια έκρηξη πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα ή ένα ακατοίκητο τμήμα της Ουκρανίας για να επιδείξει τις δυνατότητές της μέχρι ένα χτύπημα εναντίον ενός ουκρανικού στρατιωτικού στόχου ή σε μια πόλη.

Ωστόσο, η χρήση πυρηνικού όπλου στην Ουκρανία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τα ρωσικά στρατεύματα και να προκαλέσει ραδιενεργό πλήγμα στην ίδια τη Ρωσία.

Πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η Δύση;

Ορισμένοι αναλυτές έχουν δηλώσει ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να επιλέξει μια συμβατική στρατιωτική απάντηση αντί για ένα ανάλογο πυρηνικό πλήγμα, το οποίο θα μπορούσε να βλάψει τους συμμάχους των ΗΠΑ ή να οδηγήσει σε περαιτέρω πυρηνική κλιμάκωση που θα έθετε σε κίνδυνο την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ.

«Αυτό που θα πρότεινα είναι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να απαντήσουν με συντριπτική στρατιωτική, πολιτική και διπλωματική δύναμη για να απομονώσουν περαιτέρω τη Ρωσία και να επιδιώξουν να τερματίσουν τη σύγκρουση χωρίς κλιμάκωση σε ολοκληρωτικό πυρηνικό πόλεμο», δήλωσε ο Daryl Kimball από το Arms Control Association, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που επιδιώκει να ενημερώσει το κοινό σχετικά με τον έλεγχο των εξοπλισμών.