Η απίστευτη τακτική για μυστικές επικοινωνίες την εποχή της ίδρυσης της MI6
Η μυστική υπηρεσία πληροφοριών της Αγγλίας, η περιβόητη MI6, έχει δημιουργήσει στο πέρας των ετών μια τεράστια φήμη χάρη στη μυστικότητα που διέπει τις επιχειρήσεις της.
Στόχος της υπηρεσίας είναι η αποτροπή ξένης κατασκοπείας στη Βρετανία και φυσικά η συλλογή πληροφοριών από όλον τον κόσμο για υπάρχοντες και μελλοντικούς εχθρούς του βασιλείου. Όλα τα χρόνια της λειτουργίας της, από το 1909 όποτε και πρωτο-συστάθηκε, οι πράκτορες της βρετανικής υπηρεσίες έχουν κάνει χρήση κάθε είδους πιστευτής και απίστευτης μεθόδου και εργαλείων για την επιτυχή ολοκλήρωση των αποστολών τους.
Παρότι, πολλά εξ αυτών παραμένουν απλά σε επίπεδο εικασίας λόγω της μυστικότητας, η σχετική νομολογία που πέρασε το 2005 στη Βρετανία (Freedom of Information Act), μας επέτρεψε να ρίξουμε μια ματιά στις απαρχές της MI6 και τις μεθόδους που δοκίμαζαν τότε, εκείνες τις πρώτες ημέρες λειτουργίας. Για παράδειγμα, κάποια στιγμή, τα πρώτα χρόνια της υπηρεσίας, οι πράκτορες έλαβαν μια μάλλον περίεργη διαταγή: να γράφουν τα μυστικά μηνύματά τους, χρησιμοποιώντας το ίδιο τους το σπέρμα!
Ο άνθρωπος μάλιστα που έδωσε τη σχετική εντολή είχε το ιδιαιτέρως ταιριαστό όνομα Μάνσφιλντ Σμιθ Κάμμινγκ (Mansfield Smith-Cumming, όπου «cum» στην αγγλική αργκό σημαίνει εκσπερμάτιση και εκσπερματώνω).
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Η ίδρυση της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας και ο εκκεντρικός διοικητής
Η ιστορία της MI6 ξεκινά όπως είπαμε από το 1909, όποτε και η βρετανική κυβέρνηση ιδρύει τον πρόδρομο της μυστικής υπηρεσίας με στόχο την έρευνα γερμανών πολιτών οι οποίοι όλο και συχνότερα βρισκόταν στο στόχαστρο για κατασκοπία. Επικεφαλής του νεοσύστατου γραφείου ήταν ο Μάνσφιλντ Σμιθ Κάμμινγκ, μια θρυλική φιγούρα της βρετανικής στρατιωτικής ιστορίας, διάσημος εξίσου για τα επιτεύγματά του, όσο και τις εκκεντρικότητές του.
Γνωστός και με το αρχικό «C» κατά τη θητεία του ως διευθυντής, είχε διατελέσει στο παρελθόν πλοίαρχος. Ωστόσο υπέφερε από τρομερές ναυτίες, κάτι που τον καθιστούσε ακατάλληλο για υπηρεσία. Οι εκπληκτικές ικανότητές του, όμως, στη συλλογή πληροφοριών τον έφεραν σύντομα στην ηγεσία της νεοσύστατης κατασκοπευτικής υπηρεσίας. Ενδεικτικό μάλιστα των ικανοτήτων του είναι η επιτυχή ολοκλήρωση της εξής αποστολής: Είχε διαταχθεί να συγκεντρώσει συγκεκριμένες πληροφορίες, υποκρινόμενος έναν γερμανό επιχειρηματία σε Γερμανία και Βαλκάνια. Και τα κατάφερε, ενώ δεν γνώριζε ούτε λέξη… στα Γερμανικά!
Οι απανωτές αποτυχίες
Έτσι η επιλογή του για την ηγεσία της νεοσύστατης μυστικής υπηρεσίας φαντάζει απολύτως λογική. Κι όμως τα πρώτα χρόνια λειτουργίας, οι τακτικές παρακολούθησης δεν φάνηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Για την ακρίβεια, μάλλον κωμικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα αποτελέσματα, με λανθασμένες πληροφορίες να παρουσιάζονται ως γεγονότα και απανωτές γκάφες, όπως όταν ένας πολύτιμος πράκτορας, ειδικός στα όπλα, εξαφανίστηκε μυστηριωδώς ενώ βρισκόταν στο εξωτερικό. Απαγωγή; Δολοφονία; Τίποτα από όλα αυτά! Απλά, ο πράκτορας… χάθηκε καθώς δεν μπορούσε να βρει κανέναν που θα μπορούσε να του δώσει οδηγίες στα Αγγλικά! Μια άλλη φορά, ο ίδιος ο Κάμμινγκ ξεγελάστηκε από ένα πλαστό έγγραφο το οποίο υποδείκνυε με απόλυτη σαφήνεια, ότι οι γερμανοί κατάσκοποι είχαν… μια παραπάνω σειρά δοντιών!
Αυτο-μαχαίρωμα εν ώρα… συνέντευξης
Με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Γραφείο Μυστικής Υπηρεσίας αναδιοργανώθηκε και μετονομάστηκε σε MI6. Η ύπαρξή της παρέμεινε βεβαίως μυστική με τη βρετανική κυβέρνηση να αρνείται πεισματικά οποιαδήποτε γνώση! Η μυστικότητα καθιστούσε ιδιαίτερα δύσκολη την πρόσληψη άξιων στελεχών. Όταν όμως εντόπιζαν κάποιον άξιο για πράκτορα, ο επικεφαλής της υπηρεσίας εφάρμοζε έναν ιδιαίτερο τρόπο συνέντευξης προκειμένου να μην αποκαλύψει ότι επρόκειτο για κυβερνητική υπηρεσία που κινούταν στις σκιές. Ένα από τα κόλπα που εφάρμοζε, ήταν την ώρα της συνέντευξης να… αυτό-μαχαιρώνεται ξαφνικά στο πόδι! Ήταν βέβαια ξύλινο πόδι, μιας και ο άντρας είχε χάσει το κάτω άκρο του σε αυτοκινητιστικό ατύχημα στη Γαλλία, ένα ατύχημα που στοίχισε και τη ζωή του γιου του. Εκτός, μάλιστα, από το ξύλινο πόδι, ο «C» μετακινούταν με τη βοήθεια κι ενός μπαστουνιού, μέσα στο οποίο έκρυβε ένα ξίφος.
Την ώρα λοιπόν της συνέντευξης, ο υποψήφιος πράκτορας που νόμιζε βέβαια ότι διεκδικούσε μια θέση σε δημόσια υπηρεσία, έβλεπε ξάφνου το διευθυντή να μαχαιρώνεται στο ίδιο του το πόδι. Εάν ο υποψήφιος τρόμαζε, η συνέντευξη λάμβανε τέλος και ο διευθυντής τού ζητούσε ευγενικά να αποχωρήσει. Εάν διατηρούσαν την ψυχραιμία τους, ο αρχηγός αποκάλυπτε την ύπαρξη της υπηρεσίας.
Ο άλυτος γρίφος της μυστικής επικοινωνίας
Ας περάσουμε όμως στο… ζουμί και τη χρήση σπέρματος σαν μελάνι. Όπως κάθε κατάσκοπος που σέβεται τον εαυτό του, ο διευθυντής ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τις μυστικές επικοινωνίες και ιδιαίτερα για κάποιου είδους «αόρατο μελάνι». Προς μεγάλη του απογοήτευση, όμως, τα περισσότερα υλικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν αόρατο μελάνι και οι μέθοδοι αποκάλυψής τους, ήταν ευρέως γνωστά.
Αναζητώντας αγωνιωδώς μια κάποια λύση, ο Κάμμινγκ προσέγγισε ορισμένους ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και τους ανέθεσε να ανακαλύψουν ένα νέου τύπου αόρατο μελάνι.
Σύμφωνα ωστόσο με το ημερολόγιο του ίδιου του Κάμμινγκ, η χρήση του σπέρματος δεν προέκυψε από κάποιο επιστημονικό εγκέφαλο στο Πανεπιστήμιο. Αντίθετα, ήταν η ιδέα ενός πράκτορα, το όνομα του οποίου για προφανείς λόγους δεν αναφέρεται στο ημερολόγιο.
Τα πλεονεκτήματα… του σπέρματος
Κατόπιν έρευνας, προέκυψε ότι πράγματι το σπέρμα δεν αποκαλύπτονταν μετά από έκθεση στις συνηθισμένες μεθόδους αποκάλυψης της εποχής, όπως οι ατμοί ιωδίου. Επιπλέον, είχε το πλεονέκτημα να είναι ένα υλικό… άμεσα διαθέσιμο σε κάθε πράκτορα γένους αρσενικού!
«Κάθε άντρας, το δικό του στυλό»
Εμφανώς ικανοποιημένος απ’ αυτήν τη χρήση του σπέρματος, ο Κάμμινγκ φέρεται να έχει δηλώσει πως «πλέον κάθε άντρας έχει το δικό του, προσωπικό στυλό»! Η φράση θα υιοθετούταν μάλιστα από τους πράκτορες σαν σύνθημα: «Κάθε άντρας, το δικό του στυλό».
Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα ότι ο πράκτορας που έκανε την ανακάλυψη, παρότι προσέφερε έναν αξιόπιστο τρόπο μυστικής επικοινωνίας, έτυχε άγριων πειραγμάτων από τους συναδέλφους του, πειράγματα που τον ανάγκασαν τελικά να μετακινηθεί σε άλλη υπηρεσία.
Οι αρνητικές πτυχές της μεθόδου
Παρά την αποτελεσματικότητα της μεθόδου, γρήγορα εμφανίστηκαν και ορισμένες «παρενέργειες».
Ένας υφιστάμενος του Κάμμινγκ, ονόματι Φρανκ Σταζ, υποχρεώθηκε κάποια στιγμή να ενημερώσει τον Ταγματάρχη Χολμ που βρισκόταν στην Κοπεγχάγη, ότι «μια νέα “παραγωγή” ήταν απαραίτητη για κάθε επιστολή», καθώς υπάλληλοι στα κεντρικά της υπηρεσίας είχαν αρχίσει να παραπονιούνται ότι όλα τα γράμμα του Χολμ βρωμούσαν.
Όπως φαίνεται, ο Ταγματάρχη Χολμ είχε αποφασίσει να συλλέξει μια ικανοποιητική ποσότητα… «μελανιού» σε ένα μπουκάλι προκειμένου να μην υποχρεωνόταν κάθε φορά που ήθελε να στείλει ένα μυστικό γράμμα, να κάνει τα απαραίτητα για την… παραγωγή της «μελάνης»!
Κλείνοντας, να πούμε ότι παρά τη διαταγή για παραγωγή φρέσκου υλικού πριν τη συγγραφή κάθε επιστολής, το πρόβλημα με τη… μυρωδιά παρέμεινε. Αυτός ήταν και ο ένας από τους λόγους που η χρήση σπέρματος σαν αόρατο μελάνι τελικά διακόπηκε. Ο έτερος λόγος ήταν οι επιφυλάξεις στελεχών για τις συνήθειες… αυνανισμού των πρακτόρων.
Δείτε όλα τα θέματα του Weekend
