Παγκόσμιο σοκ και θλίψη για τις τεράστιες καταστροφές στον εμβληματικό ναό – Τι χάθηκε και τι σώζεται στο αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα με τα σχεδόν 900 χρόνια ιστορίας

Συντετριμμένοι και σοκαρισμένοι οι Γάλλοι αλλά και πολίτες από όλο τον κόσμο παρακολούθησαν την ιστορική Παναγία των Παρισίων, ένα από τα «ορόσημα» της γαλλικής πρωτεύουσας, μνημείο της γαλλικής και της παγκόσμιας κληρονομιάς, να παραδίδεται χθες στις φλόγες.

Με κομμένη την ανάσα, άλλοι από κοντά κι άλλοι μέσα από τηλεοπτικούς δέκτες και λοιπές οθόνες, είδαν το περίφημο «βέλος» του καθεδρικού ναού να καίγεται και να καταρρέει, παρασύροντας μαζί του αιώνες ιστορίας κι ένα από τα πιο δυνατά σύμβολα της «Πόλης του φωτός». Κάποιοι έψαλλαν το «Άβε Μαρία», άλλοι προσεύχονταν γονατιστοί. Έβρεχε στάχτη.

Κανένα άλλο σημείο της γαλλικής πρωτεύουσας δεν αντιπροσωπεύει τους Γάλλους όσο η Νοτρ Νταμ. Έχει δώσει το όνομά της σε ένα από τα λογοτεχνικά αριστουργήματα της Γαλλίας, το ομώνυμο έργο του Βίκτορ Ουγκό, ενώ η τελευταία φορά που υπέστη μεγάλες ζημιές ήταν στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Το αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα και εκ των ισχυρότερων συμβόλων του Παρισιού βγήκε σχεδόν αλώβητο από δύο Παγκόσμιους Πολέμους αλλά μέρος του υπέκυψε χθες στις φλόγες, προκαλώντας παγκόσμιο σοκ.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν σε πρώτο πληθυντικό: ««Θα ανοικοδομήσουμε την Παναγία των Παρισίων μαζί» υποσχέθηκε εμφανώς συγκινημένος. «Η Νοτρ Νταμ είναι η ιστορία μας, η λογοτεχνία μας, μέρος της ψυχής μας, ο τόπος όπου βιώσαμε όλα τα μεγάλα γεγονότα, τις επιδημίες, τους πολέμους, τις απελευθερώσεις μας, είναι το επίκεντρο των ζωών μας» πρόσθεσε.

Η επόμενη μέρα

Με τη φωτιά να έχει πλέον τεθεί υπό έλεγχο αλλά το σημείο να εξακολουθεί να «καπνίζει», έπειτα από 8,5 ώρες που καιγόταν, ο αντιδήμαρχος του Παρισιού Εμανουέλ Γκρεγκουάρ έκανε λόγο για «κολοσσιαίες ζημιές» ενώ οι αρμόδιες υπηρεσίες δίνουν μάχη να σώσουν τα έργα τέχνης κι άλλα ανεκτίμητα αντικείμενα από το εσωτερικό του ναού.

Μέχρι στιγμής είναι γνωστό πως έχει καταστραφεί η οροφή του ναού- με τη σοκαριστική στιγμή της κατάρρευσης του «βέλους» – αλλά και το ξύλινο εσωτερικό του. Οι πυροσβέστες μπόρεσαν όμως να σώσουν την πέτρινη κτιριακή δομή και τα δύο κωδωνοστάσια, αποτρέποντας την κατάρρευσή τους.

Η φωτιά που ξέσπασε στις 18:50 χθες Δευτέρα 15 Απριλίου στο εσωτερικό του ναού – πιθανότατα εξαιτίας σπίθας από τις εργασίες συντήρησης – εξαπλώθηκε αστραπιαία στην οροφή του γοτθικού κτιρίου. Μέσα σε σχεδόν δύο ώρες η οροφή και το εμβληματικό κωδωνοστάσιο – σαν βέλος – του καθεδρικού ναού κατέρρευσαν ενώ οι εικόνες έκαναν τον γύρο του κόσμου, προκαλώντας τεράστιο σοκ.

Ενώ οι φλόγες συνέχιζαν να κατακαίνε τον ναό όλο το βράδυ, πυροσβέστες μάχονταν για να αποτρέψουν την κατάρρευση του ενός κωδωνοστασίου του, ενώ προσπαθούσαν να περισώσουν όσα περισσότερα θρησκευτικά κειμήλια και -ανεκτίμητης αξίας- έργα τέχνης ήταν δυνατόν. Ένας πυροσβέστης τραυματίστηκε βαριά. Πρόκειται για το μοναδικό θύμα της πυρκαγιάς που έχει αναφερθεί μέχρι τώρα. Οι πυροσβέστες χρειάστηκε να δώσουν μάχη με τον καπνό και με το λιωμένο μολύβι που έσταζε, στην προσπάθειά τους να σώσουν κάποιους από τους θησαυρούς μέσα στη Νοτρ Νταμ. Ο επικεφαλής της πυροσβεστικής του Παρισιού Ζαν-Κλοντ Γκαλέ διαβεβαίωσε ότι η βασική δομή του κτιρίου σώθηκε από την καταστροφή.

Δεν είναι όμως ακόμα γνωστό το πώς θα συμπεριφερθεί το κτίριο μετά τη φθορά της φωτιάς. «Ο κίνδυνος της πυρκαγιάς έχει αποσοβηθεί, το ζήτημα είναι δομικό: να δούμε πώς θα αντισταθεί το κτίριο στην πολύ μεγάλη πυρκαγιά» δήλωσε χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Λοράν Νουνές. «Μια τόσο μεγάλη φωτιά έχει επιπτώσεις στις δομές, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι εξακολουθούν να είναι σταθερές ώστε να επιτρέψουμε στους άνδρες μας να ξαναμπούν στο εσωτερικό. Το έκαναν στη διάρκεια αυτής της νύκτας με πολλή γενναιότητα στα κωδωνοστάσια για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την πυρκαγιά από το εσωτερικό και να αποτρέψουν την κατάρρευσή τους. Χωρίς την επέμβασή τους (των πυροσβεστών), η οποία έγινε με κίνδυνο τη ζωή τους, είναι βέβαιο ότι θα είχαν καταρρεύσει».

Ο μεγάλος κίνδυνος του νερού

Και ενώ η φωτιά έχει πλέον τεθεί υπό έλεγχο, ο ναός που αντιπροσωπεύει την ταυτότητα των Γάλλων αντιμετωπίζει έναν μεγάλο κίνδυνο και μάλιστα το ίδιο το μέσο που καλείται να τον σώσει από τη φωτιά: το νερό. Ο καθηγητής Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής και Αποκατάστασης Μνημείων και υποδιευθυντής του Ινστιτούτου Εθνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ισπανίας Χαβιέρ Ριβέρα Μπλάνκο, προειδοποιεί για τη χρήση του νερού, επικαλούμενος το προηγούμενο παράδειγμα του καθεδρικού ναού της Λιόν. Ο αντίστοιχος ναός στη Νότια Γαλλία σώθηκε το 1966 επειδή αποφεύχθηκε να κατασβεστεί η πυρκαγιά με τη χρήση νερού.

Σύμφωνα με τον ίδιο είναι προτιμότερο να αφεθούν τα ξύλινα και γύψινα δομικά στοιχεία στους υποστηρικτικούς αρμούς και στις αντηρίδες της Παναγίας των Παρισίων να καούν, παρά να ρίξουν νερό στις νευρώσεις, διότι αυτές θα απορροφήσουν την υγρασία, αυξάνοντας έτσι το βάρος τους, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν κατάρρευση όλου τού συνόλου.

Μακρόν: Θα ανοικοδομήσουμε τη Νοτρ Νταμ μαζί

«Θα ανοικοδομήσουμε την Παναγία των Παρισίων μαζί» ήταν το φορτισμένο συναισθηματικά μήνυμα του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν. «Η Νοτρ Νταμ είναι η ιστορία μας, η λογοτεχνία μας, μέρος της ψυχής μας, ο τόπος όπου βιώσαμε όλα τα μεγάλα γεγονότα, τις επιδημίες, τους πολέμους, τις απελευθερώσεις μας, είναι το επίκεντρο των ζωών μας. Η Παναγία των Παρισίων φλέγεται και συναισθάνομαι τη θλίψη, το τρέμουλο που νιώθουν τόσοι πολλοί Γάλλοι. Αλλά απόψε, θα ήθελα επίσης να μιλήσω για την ελπίδα» πρόσθεσε ανακοινώνοντας την έναρξη εκστρατείας συγκέντρωσης κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού.

Συμπαράσταση από όλο τον κόσμο

Ηγέτες κρατών σε όλο τον κόσμο εξέφρασαν σοκ αλλά και τη συμπαράστασή τους στους Γάλλους.

«Δεν υπάρχουν λέξεις για να εκφράσουμε την θλίψη μας για την καταστροφική πυρκαγιά που πλήττει την Παναγία των Παρισίων, σύμβολο της Πόλης του Φωτός. Εκφράζουμε την αμέριστη συμπαράστασή μας στη Γαλλία και τον γαλλικό λαό σε αυτή την τόσο δύσκολη στιγμή» αναφέρει το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Δεν πρόκειται απλά για «εθνική καταστροφή για τη Γαλλία, αλλά και για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Εμμανουέλ Μακρόν, είμαστε στο πλευρό σας» ανέφερε μέσω Twitter ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Κάηκε «ένα σύμβολο της Γαλλίας», σημειώθηκε μια «φρικτή καταστροφή», εκτυλίχθηκαν «συγκλονιστικές σκηνές»: από το Βερολίνο ως το Λονδίνο, την Ουάσινγκτον, από το Βατικανό ως την Ιερουσαλήμ, οι αντιδράσεις για την πυρκαγιά στον εμβληματικό γοτθικό καθεδρικό ναό τη Μεγάλη Δευτέρα των Καθολικών συνεχίζονται.

Σε μήνυμά του στο Twitter, ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έγραψε: «Είναι στη φύση μας να πενθούμε όταν βλέπουμε ιστορία να χάνεται, αλλά είναι στη φύση μας και το να ξαναχτίζουμε το αύριο, με όση περισσότερη δύναμη μπορούμε».

Η φωτιά πρώτο θέμα σε μέσα ενημέρωσης και πηγή έμπνευσης για συγκινητικά σκίτσα

Οι εικόνες της φλεγόμενης Νοτρ Νταμ βρίσκονται στα πρωτοσέλιδα εφημερίδων στη Γαλλία αλλά και σε όλο τον κόσμο, όπου κυριαρχούν οι λέξεις «στάχτη» και «δάκρυα».

Τον γύρο του κόσμου κάνουν και σκίτσα με τον θλιμμένο Κουασιμόδο.

Πώς ξεκίνησε η καταστροφική πυρκαγιά

Η φωτιά εκδηλώθηκε το απόγευμα της Δευτέρας, πέντε ή έξι λεπτά μετά την ολοκλήρωση των εργασιών από τα συνεργεία ανακαίνισης. Οι εργάτες αποχώρησαν στις 18:45 (τοπική ώρα) και γύρω στις 18:50 ή 18:51, άρχισαν να βγαίνουν καπνοί από τον ναό.

Πυκνό σύννεφο μαύρου καπνού υψώθηκε από το κτίριο, ενώ οι φλόγες έφταναν πολλά μέτρα στον παρισινό ουρανό.

Για ατύχημα μιλούν οι εισαγγελείς

Οι εισαγγελείς που έχουν αναλάβει την έρευνα ανακοίνωσαν ότι σε πρώτη φάση αντιμετωπίζουν τη μεγάλη φωτιά στην Παναγία των Παρισιών ως ατύχημα. Παράλληλα, ανακοίνωσαν ότι έχουν αποκλείσει το σενάριο του εμπρησμού και της τρομοκρατικής ενέργειας.