Ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ είναι αναμφισβήτητα ένας από τους κορυφαίους διπλωμάτες των τελευταίων 16 χρόνων. Εμπειρος, διπλά στον Πούτιν και σε μία συνεχή κινητικότητα και υποστήριξη των ρωσικών θέσεων στον παγκόσμιο χάρτη.
Μπορεί να μην είναι ο απόλυτος «Κύριος Νιετ» του Σοβιετικού Αντρέι Γκρομίκο, αλλά δεν είναι και ο «πολύ ευέλικτος» Αντρέι Κοζίρεφ επί εποχής του παραπαίοντα πρώην προέδρου Μπόρις Γιέλτσιν.
Όπως αναλύει ο Αθανάσιος Δρούγος στο άρθρο του σήμερα στον Ελεύθερο Τύπο, είναι γεγονός ότι οι διμερείς μας σχέσεις τα τελευταία δύο και πλέον χρόνια ήταν αρκετά παγωμένες, αφού είχαμε τα διπλωματικά «επεισόδια» του 2018 με την απέλαση Ρώσων διπλωματών για κατασκοπευτική δραστηριότητα σε βάρος της Ελλάδος και όχι μόνο, ενώ οι «σιβηρικού χειμώνα» σχέσεις της Δύσης με τη Μόσχα κυριάρχησαν και είχαν επιπτώσεις στις επαφές της Αθήνας με τη Ρωσία (υβριδικοί πόλεμοι, παραπληροφόρηση, τουρκο-ρωσική στρατιωτική συνεργασία, υποστήριξη σε φιλορωσικούς παράγοντες και κόμματα σε Σκόπια και Μαυροβούνιο, περιπτώσεις χημικο-βιολογικής τρομοκρατίας κατά αντικαθεστωτικών αγωνιστών, συνεχείς κυρώσεις της Δύσης σε Μόσχα για το Ουκρανικό κ.λπ.).
Η Ρωσία μόνο τελευταία πραγματοποίησε κάποια ανοίγματα προς την Ελλάδα, ειδικά για την περίπτωση του εύρους της αιγιαλίτιδας ζώνης των 12 ν.μ. Πάντοτε όμως πολύ προσεκτικές δηλώσεις και ποτέ ανταγωνιστικές ή επικριτικές του Ερντογάν.
Διάβασα με ενδιαφέρον τα όσα είπε στις αναφορές του. Αρκετά θεωρητικές οι απαντήσεις του, ενώ δεν «έβαλε σε τίποτα τα δάκτυλά του στη φωτιά».
Πρώτον. Αναφορικά με την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων. Ηταν το μόνο θέμα όπου επικαλέστηκε τη ρητή αναφορά στη Σύμβαση του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας και ειδικά το άρθρο 3 το οποίο προβλέπει ότι κάθε κράτος έχει το κυρίαρχο δικαίωμα να καθορίσει το εύρος των χωρικών υδάτων του έως τα 12 ναυτικά μίλια. Προφανώς άλλαξαν οι λόγοι που υποστηρίζει τώρα η Ρωσία τη συγκεκριμένη θέση. Μη λησμονούμε ότι λόγω των σοβιετικών και αργότερα ρωσικών αγκυροβολίων στο Βόρειο και το Νότιο Αιγαίο η Μόσχα διατηρούσε αποστάσεις… και δεν επέκρινε την Αγκυρα για το CASUS BELLI.
Δεύτερον. Αναφερόμενος στην τεμενοποίηση από πλευράς Ερντογάν της Αγίας Σοφίας, επεσήμανε ότι αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, το οποίο ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, έχει εξαιρετική πολιτιστική και ιστορική αξία, είναι ιερός τόπος για τους ορθοδόξους πιστούς της χώρας του και όλου του κόσμου, ενώ πρόσθεσε ότι για τους Ρώσους έχει ιδιαίτερη πνευματική σημασία. Παράλληλα, παρέπεμψε στις δηλώσεις που έχουν κάνει οι διάφοροι εκπρόσωποι της ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για το καθεστώς του ναού και εκτιμά ότι είναι σημαντική για την αξιολόγηση της κατάστασης του ναού η δραστηριότητα της ομάδας παρατηρητών-εμπειρογνωμόνων του Κέντρου της Παγκόσμιας Κληρονομιάς UNESCO και του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS). Πάντως απέφυγε να καταδικάσει τη μετατροπή του ναού σε τζαμί. Και αυτή η απόφαση ήταν αποκλειστικά μία προκλητική κίνηση του Ερντογάν. Ακόμα και ο Πατριάρχης πασών των Ρώσων Κύριλλος είχε αποφύγει την έντονη κριτική.
Τρίτον. Ο Σεργκέι Λαβρόφ εξέφρασε τη σοβαρή ανησυχία του αναφορικά με την απόφαση της Τουρκίας για τα Βαρώσια/Αμμόχωστο και η οποία είναι σε αντίθεση με μια σειρά ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (414-482-550-789) και την 2.483 του 2016 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Ο Λαβρόφ χαρακτήρισε την ενέργεια ως «μονομερή», που δημιουργεί πρόσθετες επιπλοκές στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την οριστική διευθέτηση αυτού του 45 και πλέον χρόνων προβλήματος. Ομως δεν ανέφερε κάποια επιμέρους κίνηση ή έστω άσκηση πίεσης, τη στιγμή που επί χρόνια η Τουρκία παρανομεί και η Ρωσία σωπαίνει… Η Λευκωσία από θεωρίες, λόγια και υποσχέσεις έχει γεμίσει. Τουναντίον, τρόπους επίλυσης δεν βλέπει…, ενώ δεν καταδίκασε τις εκλογές στα Κατεχόμενα…
Τέταρτον. Ο Ρώσος ΥΠΕΞ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στη χώρα μας για τη συνδρομή στον επαναπατρισμό των Ρώσων πολιτών κατά το πρώτο κύμα του κορονοϊού (λογικό είναι αφού η Ελλάδα στα μέτρα του εφικτού υποστηρίζει την ανθρωπιστική διπλωματία). Προφανώς για να δώσει το «παρών» στην επετειακή χρονιά 2021, έκανε μνεία στο Ετος Ιστορίας μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας . το οποίο συμπίπτει με τους εορτασμούς της επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης και προφανώς η Μόσχα επιδιώκει «να τονίσει ότι ήταν δυναμικά παρούσα τότε στο πλευρό της χώρας μας»…
Τέλος, σχετικά με την εμπλοκή-συμμετοχή της Τουρκίας στις τοπικο-περιφερειακές διενέξεις στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στη βόρεια Συρία, ως και στη Λιβύη, υποστήριξε ότι η Μόσχα και η Αγκυρα εργάζονται για την επίλυση των συγκρούσεων επισημαίνοντας την ίδια στιγμή ότι οι θέσεις των δύο χωρών για τη διευθέτηση ορισμένων περιφερειακών αντιπαραθέσεων μπορεί, για αντικειμενικούς λόγους, να διαφέρουν σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα, επεσήμανε ότι στο θέμα του αρμενικού θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ η θέση της Ρωσίας και της Τουρκίας έχει η καθεμία δικές της «αποχρώσεις». Οπως ο Πούτιν δεν καταδίκασε την Αγκυρα στην έντονη στρατιωτική παρουσία της στο πλευρό των αδελφών Αζέρων και ότι σε στρατιωτικό υλικό τροφοδοτεί αμφότερους, δηλαδή το Μπακού και το Γιερεβάν. Οσο για τη Λιβύη, για πολλοστή φορά καμία αναφορά για τη μισθοφορική εταιρία WAGNER και την πολυπληθή παρουσία της στην ευρύτερη περιοχή της Σύρτης.
