Ένας άδολος ταξιδευτής κάνει το μοιραίο λάθος

Ως προμηθευτής ακαδημαϊκών συγγραμμάτων, ο Μοτ είχε τα καλοκαίρια του ελεύθερα, κι έτσι το έριχνε στα ταξίδια. Το 1965 όργωσε και πάλι την οικουμένη και τώρα περιηγούνταν στη Σκανδιναβία, όσο το ταξίδι του κοντοζύγωνε στο τέλος του δηλαδή. Σκόπευε να πάρει το λεωφορείο από τη Φινλανδία για άλλο σημείο της Νορβηγίας, ένας υπάλληλος όμως των φινλανδικών αερογραμμών τον έπεισε να πετάξει ως το Κίρκενες, μια γραφική κωμόπολη δίπλα στα σύνορα με την ΕΣΣΔ.

Όταν άκουσε για Σοβιετική Ένωση, ξύπνησε και πάλι ο ταξιδιώτης μέσα του. Βλέπετε ο Μοτ θέλησε διακαώς να επισκεφτεί το 1965 τον «κόκκινο» γίγαντα, κατέληξε πάντως πως το πράγμα ήταν πολύ περίπλοκο για να του επιτραπεί κάτι τέτοιο. Τώρα όμως, με τα σύνορα μια ανάσα, το δέλεαρ να πατήσει άλλη μια χώρα άρχισε να τον καλεί συνωμοτικά.

Στο Κίρκενες εξάλλου της βόρειας Νορβηγίας, που είχε ισοπεδωθεί όταν απελευθερώθηκε από τον Κόκκινο Στρατό το 1944, δεν υπήρχαν και πολλά να δεις. Ένας μεγάλος κεντρικός δρόμος, μερικά πολύχρωμα σπιτάκια και μια μικρή αγορά, αυτό ήταν όλο κι όλο. Ο Μοτ δεν είχε και πολύ χρόνο για να πάρει το καραβάκι για τα διπλανά φιόρδ, κι έτσι άρχισε να σκέφτεται την πιθανότητα να επισκεφτεί ένα φυλάκιο μετά τα σύνορα, που ήταν τουριστικό αξιοθέατο της περιοχής.

Αλλά και εκεί το ενδιαφέρον του ταξιδιώτη δεν θα διαρκούσε για πολύ. Δεν ήταν άλλωστε παρά ένα μέρος όπου πήγαιναν οι Νορβηγοί για να αγοράσουν φτηνή βότκα και οι τουρίστες για να δουν μια εκκλησία του 17ου αιώνα, χτισμένη προς τιμήν δύο πριγκίπων (Μπόρις και Γκλεμπ) που δολοφονήθηκαν από τον αδερφό τους κατά τον 11ο αιώνα και αγιοποιήθηκαν αργότερα από την ορθόδοξη εκκλησία της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Τουλάχιστον θα μπορούσε να πει πως είχε επισκεφτεί την Ένωση, έτσι σκέφτηκε ο Μοτ όταν πήρε την απόφαση να πεταχτεί ως το Μπόρις Γκλεμπ, αμέσως μετά τη συνοριακή γραμμή. Το μικρό πέρασμα μεταξύ Νορβηγίας και ΕΣΣΔ είχε ανοίξει προσφάτως, αν και η πρόσβαση στο Μπόρις Γκλεμπ παρέμενε περιορισμένη. Οι Νορβηγοί μπορούσαν να περάσουν τα σύνορα χωρίς βίζα, μια σοβιετική διευκόλυνση ώστε να αφήνουν οι γείτονες το συνάλλαγμά τους σε ρωσικό έδαφος και να μπορούν οι κομμουνιστές Νορβηγοί να έρχονται σε επαφή με τη μαμά Ένωση.

Οι Αμερικανοί χρειάζονταν όμως έγγραφη άδεια. Έτσι ενημερώθηκε ο Μοτ στο ξενοδοχείο όπου διέμενε στο Κίρκενες, όπως μας λέει ο ξενοδόχος στο βιβλίο που εξέδωσε το 1968 «Το περιστατικό του Μπόρις Γκλεμπ», αν και δεν έπαιρνε από λόγια. Δεν θα έχανε την ευκαιρία να βρεθεί σε ρωσικό έδαφος ό,τι κι αν γινόταν.

Αν οι σοβιετικοί συνοριοφύλακες δεν τον άφηναν να μπει στη χώρα, τότε «θα τους ζητούσε να του σφραγίσουν το διαβατήριό του ότι βρέθηκε εκεί, παίρνοντας έτσι κεφάλι από τον αδερφό του Ράστι, με τον οποίο έτρεχε ακόμα η κόντρα για το ποιος θα επισκεφτεί περισσότερες χώρες», μας λέει ο ξενοδόχος. Ο Μοτ ήταν να περάσει λίγες ώρες στη σοβιετική μεθόριο, καθώς έπρεπε μέχρι το απόγευμα να είναι στο Κίρκενες για να προλάβει τη βραδινή του πτήση.

Την επομένη το πρωί πήρε λοιπόν το λεωφορείο για το Μπόρις Γκλεμπ. Δεν μιλούσε όμως ούτε νορβηγικά ούτε και ρωσικά φυσικά, κι έτσι αντιμετώπιζε δυσκολίες πριν καν επιβιβαστεί στο πούλμαν. Κάποια στιγμή κατέβηκε από το λεωφορείο, όταν ο οδηγός άνοιξε την πόρτα και φώναξε «Μπόρις Γκλεμπ». Δεν ήταν η δημοσιά που έφτανε ως τα σύνορα, το δρομάκι που πήρε θα τον έβγαζε πάντως στον επίσημο συνοριακό σταθμό από άλλο δρόμο.

Τότε όμως, παρερμηνεύοντας ένα σήμα γραμμένο σε δυο γλώσσες που δεν γνώριζε, ξεστράτισε ολότελα. Πιο κάτω ρώτησε δυο ντόπιους Νορβηγούς, η επικοινωνία αποδείχτηκε ωστόσο πιο δύσκολη απ’ όσο περίμενε. Κι έτσι κατέληξε σε ένα αφύλακτο σημείο των συνόρων, το οποίο αποφάσισε να διαβεί.

Λίγο μετά, έφτασε πράγματι στο Μπόρις Γκλεμπ, από τη λάθος πλευρά των συνόρων όμως. Κανένα πρόβλημα για τον Μοτ, που χαιρέτισε θερμά τους φρουρούς ξαναβλέποντας άνθρωπο έπειτα από αρκετές ωρίτσες. Τους έδειξε χαρούμενος το διαβατήριό του, θέλοντας να τους πει ότι ένας Αμερικανός είχε φτάσει στις εσχατιές του κόσμου. Εκείνοι όμως τον συνέλαβαν χωρίς να πουν λέξη!

Ο Μοτ δεν αρνήθηκε ποτέ ότι είχε παραβιάσει τον νόμο περνώντας παρανόμως τα σύνορα. Αυτό που έλεγε αντιθέτως ήταν πως δεν σκόπευε να κάνει κάτι κακό, κι έτσι δεν καταλάβαινε γιατί ήθελαν να εξαντλήσουν όλη την αυστηρότητά τους πάνω του. Ακόμα και όταν βρέθηκε στο κελί του κρατητηρίου, δεν έχασε στιγμή την αισιοδοξία του, πιστεύοντας πως όλα θα ξεκαθάριζαν και σύντομα το πράγμα δεν θα ήταν παρά μια κακή ανάμνηση. Αλλά και μια καλή ιστορία για μπει στο μάτι του αδερφού του!

Και δεν πίστευε καθόλου λάθος, παρά το γεγονός ότι δεν το γνώριζε. Βλέπετε λίγο παλιότερα είχαν σημειωθεί δύο αντίστοιχα περιστατικά παράνομης εισόδου στο Μπόρις Γκλεμπ, το ένα με έναν Γερμανό και το άλλο με έναν αμερικανό τουρίστα, τα οποία λύθηκαν σχετικά γρήγορα.

Ο Μοτ δεν θα στεκόταν όμως τόσο τυχερός.

Κατά λάθος… εισβολέας

Παρά το γεγονός ότι δεν καταλάβαινε γρι ρωσικά, μια λέξη που επαναλαμβανόταν μονίμως στα στόματα των ανακριτών του την ήξερε καλά. Αν ανήκε στη CIA, αυτό τον ρωτούσαν οι αξιωματικοί του συνοριακού σταθμού! Κι αν δεν ανήκε, μήπως ήξερε κάποιον που ήταν μέλος της;

Σύντομα βέβαια φάνηκε πως οι Σοβιετικοί είχαν εγκαταλείψει την ιδέα πως ο Μοτ ήταν κατάσκοπος. Παραήταν αφελής για πρακτοριλίκια, παρά το γεγονός ότι ακόμα και αμερικανικές εφημερίδες εμφανίζονταν λιγότερο σίγουρες. Οι Σοβιετικοί ενδιαφέρονταν απλώς να τον ανταλλάξουν με έναν δικό τους.

Δυο χρόνια πριν, κάποιος Ιγκόρ Ιβάνοφ είχε συλληφθεί στις ΗΠΑ για κατασκοπεία και μέχρι τα τέλη του 1964 είχε καταδικαστεί κιόλας για το έγκλημά του. Η σοβιετική ηγεσία είχε αποπειραθεί να τον ανταλλάξει με έναν αμερικανό έγκλειστο που είχε στα χέρια της, μάταια όμως. Τώρα όμως με τον Μοτ τούς είχε παρουσιαστεί μια ανέλπιστη δεύτερη ευκαιρία και δεν θα την άφηναν να πάει χαμένη.

Μόνο που οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για μια τέτοια συναλλαγή. Από τα υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια έλεγαν πως μια τέτοια προοπτική ανταλλαγής του πράκτορα με τον απλό τουρίστα θα άνοιγε την όρεξη των κομμουνιστών. Κάθε φορά που θα ήθελαν πίσω έναν κατάσκοπό τους, το μόνο που θα είχαν να κάνουν ήταν να πιάσουν έναν Αμερικανό με κάποιο πρόσχημα και να απειλούν μετά πως θα τον κάνουν να δεινοπαθήσει.Δείτε την επόμενη ή προηγούμενη σελίδα πατώντας τα νούμερα