Οι 1.500 νεκροί ενός ακήρυχτου αλλά φρικτά αιματοβαμμένου πολέμου και η γυμνή διαμαρτυρία που έγραψε ιστορία

Θυμάται ξεκάθαρα, σαν να ήταν χθες, την ημέρα που εξαφανίστηκε ο άνδρας της. Ήταν μια μέρα του Νοεμβρίου του 2008 και ο 32χρονος Michael είχε επισκεφθεί έναν φίλο του στο Imphal, την πρωτεύουσα του κρατιδίου Manipur της Ινδίας, στα βορειοανατολικά σύνορα της με τη Μιανμάρ.

Η Νeena Ningombam ήταν στο σπίτι, οι δυο γιοι τους είχαν ήδη κοιμηθεί. Στις τρεισήμισι το απόγευμα χτύπησε το κινητό της. Ήταν ο Michael, της είπε πως τον έπιασαν κομάντο της αστυνομίας ενώ επέστρεφε στο σπίτι και της ζήτησε να ειδοποιήσει έναν υψηλόβαθμο αστυνομικό, γνωστό της οικογένειας, για να βοηθήσει να αφεθεί ελεύθερος. Η γραμμή κόπηκε απότομα και η γυναίκα κατάφερε να ξαναμιλήσει με κάποιον, στο κινητό του συζύγου της, δύο ώρες αργότερα. Ο άγνωστος της είπε πως ο Michael ήταν στην τουαλέτα και πως θα τον ενημερώσει για το τηλεφώνημά της. Ο Michael δεν τηλεφώνησε ξανά και όσο εκείνη τον αναζητούσε, το κινητό του ήταν απενεργοποιημένο.

Ταραγμένη και μπερδεμένη κάθισε μπροστά στην τηλεόραση. Η νύφη της είχε φύγει για να βρει τον αστυνομικό και να τον ειδοποιήσει, αλλά δεν μπορούσε να τον εντοπίσει. Η Νeena περίμενε χαζεύοντας τις ειδήσεις στο τοπικό κανάλι. Στις 9 το βράδυ έγινε διακοπή του προγράμματος για μια έκτακτη είδηση.

Μπροστά στα μάτια της, είδε τον άνδρα της, σε μια λίμνη αίματος, πεσμένο κάτω και νεκρό. Δίπλα του υπήρχε μια κινεζικής κατασκευής χειροβομβίδα. Ο εκφωνητής των ειδήσεων είπε πως η αστυνομία είχε σκοτώσει ακόμα έναν στασιαστή. Η Ningombam κοιτούσε την οθόνη παγωμένη. Η οδύνης της ήταν ταυτόχρονα και φόβος. «Θυμάμαι πως έκλαιγα ασταμάτητα. Κάποιος έτρεξε κι έβγαλε το καλώδιο της τηλεόρασης. Ο γαμπρός μου πήγε στο νεκροτομείο και τον αναγνώρισε» αφηγείται στο BBC.

Η νεκροψία έδειξε πως ο Michael Ningombam είχε πεθάνει από αιμορραγικό σοκ λόγω των τραυμάτων που είχε από όπλα στους πνεύμονες και το ήπαρ.

Σύμφωνα με την αστυνομία, ο Michael και δύο φίλοι του κινούνταν με μοτοσικλέτα όταν τους σταμάτησαν εποχούμενοι κομάντο σε δάσος, στην άκρη της πόλης. Ο ένας επιβάτης είχε πυροβολήσει το όχημα και ο Michael είχε πετάξει χειροβομβίδα στους κομάντο που στη συνέχεια τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν ευρισκόμενοι σε αυτοάμυνα, σύμφωνα πάντα με την περιγραφή της αστυνομίας. Η αστυνομία ανακοίνωσε επίσης πως ο Michael ήταν ένοπλος μαχητής και εκβιαστής.

«Ο άνδρας μου αγωνιζόταν κάνοντας διάφορες δουλειές. Ήταν χρήστης ναρκωτικών και προσπαθούσε να απεξαρτηθεί. Αλλά δεν ήταν αντάρτης» λέει η 40χρονη. Είχαν γνωριστεί στο κολέγιο, είχαν ερωτευτεί, κλεφτεί και παντρευτεί.

Η Ningombam, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία, έπιασε δουλειά σε σχολή οδήγησης για να ζήσει τους γιους της. Και ταυτόχρονα άρχισε μόνη της να δίνει τον αγώνα της για δικαιοσύνη, υποβάλλοντας επίσημες καταγγελίες, συλλέγοντας έγγραφα και κάνοντας ατελείωτες αιτήσεις στην κυβέρνηση και τα δικαστήρια. Παράλληλα προσπαθούσε να πείσει έναν πιθανό μάρτυρα- κλειδί να καταθέσει.

Επί ένα μήνα, πήγαινε κάθε μέρα στην άκρη της πόλης, εκεί όπου ένας ηλικιωμένος καταστηματάρχης είχε δει τους κομάντο της αστυνομίας να περνούν με ένα SUV με τον άνδρα της μέσα. Μετά άκουσε τον ήχο πυροβολισμών, σε απόσταση.

«Έπειτα από μέρες που τον προσέγγιζα και γνώριζα την οικογένειά του, συμφώνησε να καταθέσει και έγινε ο βασικός μου μάρτυρας. Έτσι βρίσκουμε μερικές φορές το δίκιο μας στο Manipur. Το κράτος δεν σε βοηθά» εξηγεί.

Τέσσερα χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2012, το τοπικό δικαστήριο αποφάνθηκε, βάσει αποδείξεων, πως ο Michael είχε πέσει νεκρός από πυρά των κομάντο της αστυνομίας και πως δεν είχε υπάρξει καμία ανταλλαγή πυρών ανάμεσα στους αστυνομικούς και το θύμα τους. Το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση και επιδίκασε στη Νeena αποζημίωση 500.000 ρουπίες- ήτοι περίπου 7.800 δολάρια.

Ο Michael Ningombam δεν ήταν ο μόνος που είχε τέτοιο τέλος. Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα εκτιμούν πως από το 1979 έως το 2012, τουλάχιστον 1.528 άνθρωποι δολοφονήθηκαν σε συνθήκες κατάχρησης εξουσίας και παραβίασης καθήκοντος από την αστυνομία. Στην πλειονότητά τους ήταν άνδρες, χαμηλού εισοδήματος και άνεργοι. Μεταξύ των δολοφονημένων ήταν 98 ανήλικοι και 31 γυναίκες. Το γηραιότερο θύμα ήταν μια 82χρονη γυναίκα. Το νεαρότερο ένα 14χρονο κορίτσι.

Ατιμωρησία

Το πιο «γνωστό» θύμα αυτών των δολοφονιών ήταν η 32χρονη Thangjam Manorama Devi, που βιάστηκε ομαδικά και στη συνέχεια δολοφονήθηκε από παραστρατιωτικούς το 2004. Ο φόνος της προκάλεσε μια μοναδική στην ιστορία γυμνή διαμαρτυρία, που σόκαρε τον κόσμο. Μητέρες και γιαγιάδες έβγαλαν όλα τα ρούχα τους και καλύφθηκαν μόνο με το πανό που έγραφε «Ο ινδικός στρατός μας βιάζει», σε μια κοινωνία που οι γυναίκες έχουν καλυμμένους μέχρι και τους αστραγάλους τους.

Κάποιοι από τους φόνους ερευνήθηκαν από ομοσπονδιακή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις που επιδίκασαν αποζημιώσεις για τις οικογένειες κάποιων εκ των θυμάτων. Ωστόσο ούτε ένας αστυνομικός ή στρατιωτικός δεν οδηγήθηκε ενώπιον της δικαιοσύνης ως σχετιζόμενος με τους φόνους.

«Άρπαζαν ανθρώπους, τους χαρακτήριζαν αντάρτες και τους σκότωναν. Αυτό το κλίμα ατιμωρησίας σημαίνει πως η αστυνομία πολλές φορές δεν καταγράφει τις υποθέσεις. Πρέπει να αποδοθούν ευθύνες, δεν μπορείς απλά να αφαιρείς το δικαίωμα στη ζωή και να σκοτώνεις ανθρώπους» δηλώνει ο Babloo Loitongbam, ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πριν από οκτώ χρόνια, οι οικογένειες των θυμάτων ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους ακτιβιστές για να μπορέσουν επιτέλους να δράσουν συλλογικά έναντι στην «κουλτούρα ατιμωρησίας της αστυνομίας, του στρατού και των παραστρατιωτικών». Τον Ιούλιο του 2009 συγκεντρώθηκαν σε ένα σπίτι στο Imphal, μοιράστηκαν τις ιστορίες τους και έγιναν μια γροθιά. Και τον περασμένο Ιούλιο, ανταποκρινόμενο σε αίτημα των οικογενειών, το Ανώτατο Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση – ορόσημο, ζητώντας από τους αιτούντες να συγκεντρώσουν περισσότερες πληροφορίες για τους φόνους. Οι δικαστές αποφάνθηκαν πως ακόμα και όταν οι έρευνες έδειχναν πως το θύμα ήταν «εχθρός και απρόκλητος δράστης» θα έπρεπε να ξεκαθαριστεί το εάν «χρησιμοποιήθηκε υπερβολική ή εκδικητική βία για την εξόντωσή του».

Έτσι οι «πολίτες- ερευνητές» άρχισαν να δημοσιεύουν αγγελίες και εκκλήσεις στα τοπικά μέσα ενημέρωσης και να συλλέγουν πληροφορίες- και πιθανές αποδείξεις- για τους φόνους. Ανταποκρίθηκαν περίπου 900 (!)  οικογένειες, καταθέτοντας τις επίσημες καταγγελίες που είχαν κάνει στην αστυνομία, εκθέσεις νεκροψίας- νεκροτομής, αρχεία κηδειών και δικαστικές αποφάσεις που συνδέονταν με τους φόνους. Εθελοντές- φοιτητές και συγγενείς των θυμάτων- έφτασαν και στις εννιά περιφέρειες του ορεινού κρατιδίου, συλλέγοντας πληροφορίες. Δικηγόρος, που εργαζόταν pro bono, τους βοηθούσε με το νομικό κομμάτι.

Έναν χρόνο αργότερα, τα ερμάρια του γραφείου τους είχαν γεμίσει με πάνω από 1.500 φακέλους, έναν για κάθε φόνο. Τον Απρίλιο οι οικογένειες των θυμάτων κατέθεσαν στο δικαστήριο λεπτομέρειες για 748 φόνους, δουλεύοντας παράλληλα και άλλες υποθέσεις. Μέσα στο μήνα το δικαστήριο αναμένεται να εκδώσει την απόφασή του σχετικά με τη διερεύνηση ή όχι των υποθέσεων αυτών.Δείτε την επόμενη ή προηγούμενη σελίδα πατώντας τα νούμερα